Memphis Groep: Dwars design uit Italië

De ontwerpen van de Memphis Groep zijn herkenbaar uit duizenden. Ze zijn kleurrijk, speels, zorgeloos, humoristisch en recalcitrant. De leden van de Memphis groep daagden de gevestigde orde uit, hadden lak aan ‘regels der goede smaak’ en rekenden af met het functionalisme.Er zijn maar twee mogelijkheden voor de designs van de Memphis groep: ‘You love it or you hate it’.

Bron: Wikipedia

Memphis Groep: Anti design uit Italië

Het designcollectief de Memphis Groep (1981-1988) was een club Italiaanse designers uit Milaan die ontwerpen maakten die leken op een mengelmoes van art deco, kitsch en popart. Weg met het functionalisme, design is om naar te kijken net zoals naar een kunstwerk! Hun anti-design was doorspekt met humor en ironie. De materialen waar ze het liefst mee werkten waren formica en laminaat.

Schokeffect

Het designcollectief ontwierp bontgekleurde, asymmetrische en grillige objecten die ons lieten nadenken over de functie die voorwerpen vervullen in ons leven. Hun radicale aanpak bracht een waar schokeffect in de designwereld teweeg. Critici omschreven deze ontwerpen denigrerend als ‘de liefdesbaby’s uit een verhouding tussen Bauhaus en Fisher-Price’. De ontwerpen werden weggezet als kitscherige kinderlijke objecten die niet serieus genomen konden worden!

Bron: Wikipedia

80’er jaren design

Memphis design is 80’er jaren design. De Memphis designers hadden een afkeer van de consumptiemaatschappij uit de jaren ’60. Ze ontwierpen producten die het dagelijkse leven karakter moesten geven. Belangrijk was hoe het product eruit zag. Het uiterlijk en de decoratie kwamen op de eerste plaats. De functionaliteit was ondergeschikt. De Memphis groep ontwierp niet alleen meubels. Ook tapijten, woningtextiel, lampen, keramiek, glas, servies, woonaccessoires en kleding werden door het designcollectief ontworpen.

Bekijk hieronder twee video’s over de Memphis Groep.

Brein achter de Memphis Groep

Het brein achter de Memphis Groep was Ettore Sottsass. Hij richtte de groep op in 1981. Sottsass was opgeleid als architect en als industrieel ontwerper en liet zich inspireren door het werk van ambachtslieden in India. Met name het kleurgebruik van deze ambabchtslui inspireerde hem. Maar ook de Amerikaanse pop art had grote invloed op zijn werk. Ook hield hij zich al in de jaren ’60 bezig met ‘Architettura Radicale’ of anti-design. Hij vond de esthetische waarde van het object enorm belangrijk en als vanzelf schoven zijn werken richting de beeldende kunst. Communicatie was bij Sottsass belangrijker dan functionaliteit en de zintuigen moesten worden geprikkeld.

Stuck Outside of Mobile with the Memphis Blues Again

Op 11 december 1980 had Sottsass een groep beginnende jonge ontwerpers bij hem thuis uitgenodigd. Ze zetten zich af tegen het functionalisme en modernisme en vonden dat het tijd was voor een nieuwe aanpak. Dezelfde avond besloten ze tot de oprichting van de Memphis Groep. De naam van de beweging Memphis is afkomstig van een lied van Bob Dylan: ‘Stuck Outside of Mobile with the Memphis Blues Again’ De plaat werd op de avond van de oprichting veelvuldig gedraaid. Later bleek de naam goed gekozen en zeer toepasselijk, omdat hij verwees naar de oude hoofdstad van Egypte en ook naar de geboorteplaats van Elvis Presley.

Luister hieronder naar het nummer.

De Memphis Designers

Naast Sottsass waren ook Alessandro Mendini Michele de Lucchi, Nathalie du Pasquier en Matteo Thun, Andrea Branzi, Michael Graves, Hans Hollein, Shiro Kuromata, Javier Mariscal, Peter Shire, George Sowden en Marco Zanini leden van dit designcollectief. Al heel snel groeide de Memphis Groep uit tot een eighties fenomeen. Lang duurde de carrière van het designcollectief niet. In 1985 verliet Sottsass het collectief en in 1988 hield de groep op te bestaan.

Meet the Memphis Group. Bron foto: Memphis Milano

Carlton kast van Sottsass

De Memphis stijl was kort maar hevig en overal zie je de invloed van de Memphis opduiken. De Carlton kast uit 1981, ontworpen door Ettore Sottsass zelf, is een belangrijk hoogtepunt in het oeuvre van de Memphis Groep en staat symbool voor de denkwijze van het designcollectief. De kast die is uitgegroeid tot een heuse designklassieker, oogt meer als een sculptuur dan als een opbergmeubel. De Carlton is opgebouwd uit gestapelde, losse panelen laminaat, met open en schuine delen. Het meubel is voorzien van enkele laden, steunt op een stevig voetstuk, en bovenop lijkt het of er een mannetje met gespreide armen staat. Je kunt de Carlton-kast ‘live’ bekijken. Je vindt het hem namelijk in het Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam. Duidelijk is dat een kast geen kast meer hoefde te zijn, maar moest functioneren als een medium dat een boodschap overbrengt.

Bron: Pinterest

Memphis Designs

In de jaren ’80 organiseerde het designcollectief een jaarlijkse tentoonstelling in Milaan. Met veel bombarie en een strakke marketingcampagne werden de nieuwe ontwerpen bekend gemaakt. In het begin bestond er een genummerde oplage van de ontwerpen, maar die oplage van elk voorwerp verschilde sterk. In totaal bracht de groep tot de opheffing in 1988 circa 150 objecten uit in catalogi, waarvan vele nog steeds besteld kunnen worden.

Andere beroemde ontwerpen van de Memphis groep zijn de Bel Air Chair van Peter Shire uit Los Angeles .

Bron: Chair Blog

Nathalie Du Pasquier, een van de oprichters van het designcollectief, was van huis uit textielontwerper. Voor Memphis ontwierp ze met name stoffen en keramiek, zoals bijvoorbeeld onderdstaande Carrot Vase.